کد مطلب:90272 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:231

كوتاه سخن آنكه در مدح یا ذم و پسند یا ناپسند سخن گفتن، از دیدگاه عقل و شرع، تنها در ذات آن كلام است، نه در عوارض جنبی. آری عوارض جنبی، در حسن و زیبایی، یا قبح و نازیبایی گفتار دخالت دارد.

به هر حال مواعظ و ارشادات، همه و همه از گفتار نیكو در جامعه پدید آمده و آثار مطلوب آن، در شكوفایی اجتماع چشم گیر است.

در اینجا بحث دیگری، درباره ی اصل سخن گفتن و سكوت، وجود دارد و آن اینكه آیا سخن گفتن بهتر است یا سكوت و خاموشی؟ و آیا آفات متوجه سخن گفتن یا خاموش بودن است. بدیهی است كه گفتار، هر قدر پسند و مطلوب باشد، از لغزش و اشتباه خالی نیست، بویژه در زیادی كلام كه این خطر (یعنی نگرانی و اضطراب از پیامد آن) بیشتر وجود دارد، از اینرو جانب سكوت رعایت نمودن در بیشتر اوقات، به داوری شرع و عقل بهتر و ارزنده تر است.

تكلم و سدد ما استطعت و انما
كلامك حی و السكوت جماد

فان لم تجد قولا سدیدا تقوله
فصمتك من غیر السدید سداد

سخن بگو و در سخنانت راستی و درستی رعایت كن، چرا كه سخن تو مانند حیات و زندگی است، اما سكوت و خاموشی، همانند جماد فاقد ارزش است، ولی اگر به گفتار درستی دست نیافتی، در اینجا سكوت در مقایسه با گفتار نادرست، خود درستكاری و سداد است نباید كه از آن غافل بود.

شاعر اصل سخن گفتن را، در صورتی كه راست و درست باشد آن را زندگی و سكوت را مرگبار می داند، اما گفتاری كه فاقد درستی و راستی است با خاموشی هرگز

[صفحه 81]

قابل مقایسه نخواهد بود. بدین جهت، سكوت از گفتار نابجا، بسی ارزنده تر و مایه ی سداد و درستكاری است.

صفحه 81.